Τετάρτη 4 Φεβρουαρίου 2009

ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ ΚΑΙ ΕΞΕΛΙΞΗ

Γιατί ἡ Ἐκκλησία δέν ἔχει πάρει ἀκόμη θέση γιά τό θέμα τῆς ἐξελικτικῆς θεωρίας καί τοῦ εὐφυοῦς Σχεδιασμοῦ;

Ὑπάρχουν Ὀρθόδοξοι οἱ ὁποῖοι πιστεύουν πώς ὀ Χριστός κατάγεται ἀπό τόν πίθηκο.
Πῶς τά σχολιάζετε ὅλα αὐτά;



Ἄν μία πρόταση, ὑπόθεση ἤ θεωρία δέν μπορεῖ μέ παρατηρήσεις ἤ καί πειράματα νά ἐπιβεβαιωθεῖ ἤ νά διαψευσθεῖ στήν ἑρμηνεία καί πρόβλεψη πού κάνει μέσα ἀπό τίς τίς ἀντικειμενικές συνθῆκες (λογική μέθοδος, περιορισμοί ἀπό τίς πέντε αἰσθήσεις, ἔρευνα σέ ἐπαναλαμβανόμενα φυσικά γεγονότα, ἔρευνα τοῦ τρόπου καί ὄχι τοῦ σκοποῦ τῆς ἐσχάτης οὐσίας τῶν ὄντων), τότε αὐτή ἡ πρόταση, ἡ ὑπόθεση ἤ ἡ θεωρία δέν εἶναι ἐπιστημονική, ἀλλά φιλοσοφική καί μεταφυσική, ὅπως λέμε, γιατί ἀπαραίτητο στοιχεῖο καί χαρακτηριστικό κάθε ἐπιστημονικῆς προτάσεως ἤ θεωρίας εἶναι ἡ δυνατότητά της νά δοκιμασθεῖ μέ ἐμπειρικό ἐπιστημονικό τρόπο, ἄν εἶναι σωστή ἤ λαθεμένη, δηλαδή νά ἐπιβεβαιωθεῖ ἤ νά διαψευσθεῖ μέ παρατήρηση ἤ πείραμα.

Ἀξίζει νά ἀναφερθοῦμε στά λόγια τοῦ προσφάτως ἀναδεικνυομένου Ὀρθοδόξου καί μακαριστοῦ πλέον Ἀμερικανοῦ Ἱερομονάχου π. Σεραφείμ Ρόουζ πού μᾶς γνωστοποιοῦνται ἀπό τό πατερικά βαθυστόχαστο βιβλίο «Ἡ ζωή καί τά ἔργα του», τόμος Β΄, μετάφραση Ἱερομονάχου Δαμασκηνοῦ, ἐκδόσεις «Μυριόβιβλος».

Μᾶς λέει λοιπόν ὁ π. Σεραφείμ στό κεφάλαιο «Γένεσις, Δημιουργία καί ὁ πρῶτος Ἄνθρωπος», πού ἀποτελεῖ καί ὁμώνυμο βιβλίο του ὅτι «ὅλες οἱ ὑποτιθέμενες ἀποδείξεις τῆς ἐξελίξεως μποροῦν ἐξίσου νά χρησιμοποιηθοῦν γιά νά ἀποδείξουν μιά ἄλλη θεωρία ἀναλόγως μέ τίς ὑποθέσεις τῶν κατασκευαστῶν της».

Ἀλλά τί ἐννοοῦμε μέ τή λέξη ἐξέλιξη; Ὅλα τά ἐπιστημονικά ἐγχειρίδια ὁρίζουν τήν ἐξέλιξη ὡς συγκεκριμένη θεωρία σχετική μέ τό πῶς ἐμφανίσθηκαν τά πλάσματα : μέσῳ τοῦ μετασχηματισμοῦ ἑνός εἴδους πλάσματος σέ ἄλλο, δηλ. πῶς σύνθετες μορφές προέκυψαν ἀπό ἁπλούστερες μορφές σέ μιά φυσική διαδικασία πού ἀπαιτεῖ ἀμέτρητα ἑκατομμύρια χρόνια.

Καί συνεχίζει ὁ π. Σεραφείμ: Δέν ἀρνοῦμαι τό γεγονός τῆς ἀλλαγῆς καί τῆς ἀνάπτυξης στή φύση. Ὅτι ἕνας ὥριμος ἄνθρωπος δημιουργεῖται ἀπό ἕνα ἔμβρυο, ὅτι ἔνα μεγάλο δένδρο προέρχεται ἀπό ἕνα μικρό βελανίδι, ὅτι ἀναπτύσσοναται νέες ποικιλίες ὀργανισμῶν, εἴτε πρόκειται γιά φυλές τοῦ ἀνθρώπου εἴτε γιά διαφορετικά εἴδη γατῶν καί σκυλιῶν καί ὀπωροφόρων δένδρων . Ἀλλά ὅλα αὐτά δέν εἶναι ἐξέλιξη : εἶναι μόνο ποικιλία μέσα σέ ἕνα ὁρισμένο εἶδος ἤ εἴδη .

Διεπίστωσε ἐπίσης μετά ἀπό ἔρευνες πού ἔκανε ὅτι πολλοί ἀπό τούς ὑποστηρικτές τῆς ἐξελίξεως παραδέχονταν ὅτι δέν ὑπῆρχε πραγματική ἀπόδειξη γι’αὐτό, ἀλλά ὅτι «ἔχει περισσότερο νόημα» ἤ ὅτι «ἡ ἐναλλακτική λύση εἶναι ἀδιανόητη», δηλ. ἡ δημιουργία τοῦ Θεοῦ. Οἱ ὑποστηρικτές της ἁπλῶς πιστεύουν –δέν ἀποδεικνύουν- τήν ἐν λόγῳ θεωρία ἐπειδή οἱ μεγαλύτερες ἀλλαγές ἀπό ἕνα ζωντανό ὄν σέ ἄλλο δέν ἔχουν καταδειχθεῖ παρά μόνο οἱ ποικιλίες πού ἐμφανίζονται σέ ἕναν ὁρισμένο τῦπο.

Ἔγραφε ἐπίσης ὅτι «τό θέμα τῆς ἐξελίξεως δέν μποροῦσε νά συζητηθεῖ ἄν κάποιος δέν εἶχε βασική γνώση γιά τίς ἐπιστημονικές ἀποδείξεις. Ἡ ἐπιστημονική ὅμως πλευρά δέν εἶναι ἡ σημαντικότερη καί οἱ εἰδικοί περιπλέκονται συνήθως μέ τό νά συγκεντρώνονται πάρα πολύ σ’αὐτήν. Π. χ. ἄν ὁ ἄνθρωπος βρίσκεται στή γῆ γιά μερικές χιλιάδες χρόνια ἤ μερικά ἐκατομμύρια χρόνια εἶναι κάτι πού ἀγγίζει βεβαίως μερικά βασικά ὀρθόδοξα ζητήματα -ἄν οἱ γενεαλογίες τῆς Ἁγίας Γραφῆς εἶναι πραγματικά γενεαλογίες, ὅπως πιστεύουν ὅλοι οἱ Ἅγιοι Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας, ἤ ἁπλῶς κατάλογοι μέ πολλά κενά.

«Ὡς βασική ἀρχή ἐξετάσεως τοῦ θέματος πρέπει νά θεωρήσουμε ὅτι ἡ ἐπιστημονική ἀλήθεια δέν μπορεῖ νά ἐναντιωθεῖ στήν ἀποκαλυφθεῖσα ἀλήθεια, στήν περίπτωση πού καταλαβαίνουμε καί τίς δύο ὀρθῶς»....

Ὁ π. Μιχαήλ Πομαζάνσκι ἔλεγε ὅτι

«ὁ Ἅγιος Βασίλειος ἀναγνωρίζει στήν «Ἑξαήμερο» ὅλα τά ἐπιστημονικά δεδομένα τῆς φυσικῆς ἐπιστήμης. Ἀλλά δέν δέχεται τίς φιλοσοφικές συλλήψεις, ἤ τίς ἑρμηνεῖες αὐτῶν τῶν δεδομένων, οἱ ὁποῖες ἦταν σύγχρονες (τή μηχανιστική θεωρία τῆς προελεύσεως τοῦ κόσμου καί τά παρόμοια...) Ὁ Ἅγιος Βασίλειος ἤξερε πῶς νά σηκώσει τό ἀνάστημά του πάνω ἀπό τίς σύγχρονες θεωρίες σχετικά μέ τίς βασικές ἀρχές τοῦ κόσμου. Μοιάζει μέ ἕνα πουλί πού πετᾶ στά ὕψη, ὑπεράνω κάθε πλάσματος πού κινεῖται στή γῆ.

Ἡ Ὀρθοδοξία δέν ἀκολουθεῖ τή φιλοσοφία τῆς ἐποχῆς, ἐπειδή διαθέτει δική της.

Στηρίζεται στήν Ἀποκάλυψη. Οἱ ἅγιοι Πατέρες προσφέρουν πλήρη θεολογία προελεύσεως τοῦ ἀνθρώπου καί τῆς δημιουργίας πού δέ συνδέεται μέ καμιά ἐφήμερη διανοητική μόδα. Ἡ φιλοσοφία μας δέν εἶναι αὐτοῦ τοῦ κόσμου καί εἶναι ἡ ἀπάντηση στίς μάταιες εἰκασίες τοῦ συγχρόνου ἀνθρώπου».

...Ὁ Τέϊλχάρντ ντέ Σαρντέν, δεινός παλαιοντολόγος καί ρωμαιοκαθολικός θρησκευτικός φιλόσοφος, πέτυχε νά φέρει τήν ἐξέλιξη στό λογικό χιλιαστικό συμπέρασμά της.

«Ὁ σύγχρονος κόσμος, ἔγραφε, εἶναι ἕνας κόσμος σέ ἐξέλιξη. Οἱ στατικές ἔννοιες τῆς πνευματικῆς ζωῆς πρέπει νά ἐπανεξετασθοῦν καί οἱ κλασσικές διδασκαλίες τοῦ Χριστοῦ πρέπει νά ἐπανερμηνευθοῦν. ...Αὐτός ὁ «ἐξελισσόμενος Χριστός»δήλωσε, θά φέρει μιά ἑνότητα ὅλων τῶν θρησκειῶν: Μιά γενική σύγκλιση τῶν θρησκειῶν μέ βάση ἕναν παγκόσμιο-καθολικό Χριστό πού τούς ἱκανοποιεῖ πλήρως ὅλους: αὐτή φαίνεται σέ μένα ἡ μόνη πιθανή μεταστροφή τοῦ κόσμου καί ὁ μὀνος τύπος βάση τοῦ ὁποἰου μπορεῖ νά ὑπάρξει μιά θρησκεία τοῦ μέλλοντος .».

Σαφῶς αὐτή εἶναι ἡ θρησκεία τοῦ Ἀντιχρίστου , τοῦ «ἀναδυομένου» ψευδοχριστοῦ πού ὑπόσχεται ἕνα πνευματικό βασίλειο αὐτοῦ τοῦ κόσμου.

Ὁ π. Σεραφείμ ὅταν σκεπτόταν καί ἔγραφε γιά τή Δημιουργία καί τήν ἐξέλιξη, εἶχε προσευχηθεῖ πρῶτα θερμά στό Θεό καί δέ μελέτησε ἁπλά, ἀλλά ὑπέφερε γιά νά βρεῖ καί νά μπεῖ στή σκέψη τῶν ἁγίων Πατέρων. Δέν τόν εὐχαριστοῦσε νά διαβάζει μόνο τά γραπτά τους, ἀλλά ἀπευθυνόταν προσωπικά στούς ἀρχαίους πατέρες ὡς πιστούς συντρόφους στό Σῶμα τοῦ Χριστοῦ καί ὡς ὀχήματα τῆς θείας πίστης, ἔτσι ὥστε νά μπορεῖ νά δεῖ πῶς κατανοοῦσαν τή δημιουργία. Αἰσθάνθηκε ἰδιαιτέρως κοντά στόν πατέρα τοῦ τετάρτου αἰώνα, Ἅγιο Βασίλειο τόν Μέγα, ὁ ὁποῖος ἔγραψε πατερικά σχόλια γιά τίς ἕξι ἡμέρες τῆς δημιουργίας, τήν Ἑξαήμερο.

«...Οἱ ἅγιοι Πατέρες ξεκάθαρα δέν πίστευαν σέ καμιά τέτοια θεωρία καθότι ἡ θεωρία τῆς ἐξέλιξης δέν ἐφευρέθηκε παρά στή σύγχρονη ἐποχή

...Εἶμαι βέβαιος ὅτι θά συμφωνήσετε μαζί μου ὅτι δέν εἴμαστε ἐλεύθεροι νά ἑρμηνεύσουμε τήν Ἁγία Γραφή ὅπως θέλουμε , εἰ μή μόνον ὅπως μᾶς διδάσκουν οἱ ἅγιοι Πατέρες . Μερικοί ἄνθρωποι ἀσχολοῦνται τόσο πολύ μέ τήν καταπολέμηση τοῦ προτεσταντικοῦ φονταμενταλισμοῦ πού φθάνουν σέ ἀκρότητες νά ἀρνοῦνται ὁποιονδήποτε ἐπιθυμεῖ νά ἑρμηνεύσει τό ἱερό κείμενο τῆς Γένεσης μέ τρόπο κυριολεκτικό. Μέ αὐτές τίς ἐνέργειες δέν ἀνατρέχουν ποτέ στόν Ἅγιο Βασίλειο ἤ σέ ἄλλους σχολιαστές τοῦ βιβλίου τῆς Γενέσεως οἱ ὁποῖοι δηλώνουν ἀρκετά σαφῶς τίς ἀρχές πού πρόκειται νά ἀκολουθήσουμε κατά τήν ἐρμηνεία τοῦ ἱεροῦ κειμένου

....Ποιός γνωρίζει περισσότερα γιά τόν τρόπο μέ τόν ὁποῖο ἐνεργεῖ ὁ Θεός : ἡ σύγχρονη ἐπιστήμη, πού δέν εἶναι ἀκόμη σίγουρη ὅτι ὁ Θεός ὑπάρχει καί ἐν πάσῃ περιπτώσει προσπαθεῖ νά ἐξηγήσει ὅλα αὐτά ἤ ἡ ἐκκλησία μέ τούς θεοφώτιστους Πατέρες της»;

...Σύμφωνα μέ τούς ὀπαδούς τῆς ἐξελίξεως ὁ ἄνθρωπος ἐμποτίσθηκε μέ τή χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος σέ ἕνα ὁρισμένο στάδιο τῆς ἀνθρώπινης ἐξελίξεως, ὅταν τό σῶμα του ἦταν ἀπό ὅλες τίς πλευρές τό σῶμα ἑνός πιθήκου.

«Αὐτή ἡ χάρη τόν μετασχηματίζει ἀπό ζῶο σέ ἄνθρωπο χωρίς τήν ἀλλαγή ἑνός ἀνατομικοῦ χαρακτηριστικοῦ γνωρίσματος τοῦ σώματός του, χωρίς ἀλλαγή ἑνός ἁπλοῦ κυττάρου»....

... «Μιά τέτοια ἄποψη ὅμως ἔρχεται σέ ἀντίθεση μέ τή διδασκαλία τῶν Ἁγίων Πατέρων οἱ ὁποῖοι δίδαξαν ὅτι ὁ ἄνθρωπος ἦταν δημιουργημένος κατ’εἰκόνα Θεοῦ σύμφωνα μέ τήν ἴδια τή φύση του.

Ὅτι ἡ φύση του ἦταν ἀρχικῶς ἀπαθής καί ἐνάρετη.

Ὅτι τό σῶμα καί ἡ ψυχή του δημιουργήθηκαν στόν ἴδιο χρόνο.

Ὅτι δημιουργήθηκε ἐντός τῆς χάριτος ἀπό τήν ἀρχή.

Ὅτι ἀρχικά τό σῶμα του ἦταν ἀδιάφθορο καί ὅτι ἡ φύση του ἄλλαξε λόγω τῆς πτώσεως.

...Ἡ κατάσταση τοῦ Ἀδάμ καί τοῦ πρωτο-δημιουργημένου κόσμου ἔχει τοποθετηθεῖ γιά πάντα πέρα ἀπό τή γνώση τῆς ἐπιστήμης σχετικά μέ τό ὅριο τῆς πτώσης τοῦ Ἀδάμ, πού ἄλλαξε τήν ἴδια τή φύση του καί τῆς δημιουργίας καθώς καί τήν ἴδια τή φύση τῆς γνώσεως.

Ἡ σύγχρονη ἐπιστήμη ξέρει μόνο ὅ,τι παρατηρεῖ καί ὅ,τι μπορεῖ νά προκύψει εὔλογα ἀπό τήν παρατήρηση.

...Ἡ ἀληθινή γνώση τοῦ Ἀδάμ καί τοῦ πρωτο-δημιουργημένου κόσμου, αὐτή πού εἶναι χρήσιμο νά γνωρίζουμε προσεγγίζεται μόνο στήν Ἀποκάλυψη τοῦ Θεοῦ καί στά θεῖα ὁράματα τῶν Ἁγίων. ...Πῶς εἶναι δυνατόν ἡ ἀμέλειά μας στήν κατανόηση ἑνός μέρους τῆς Ἀποκαλύψεως τοῦ Θεοῦ (πού ἐπ’εὐκαιρίᾳ πράγματι συνδέεται πολύ μέ τόν Χριστό, τόν δεύτερο Ἀδάμ, πού ἔλαβε σάρκα προκειμένου νά μᾶς ἀποκαταστήσει στό ἀρχικό κάλλος ) νά μήν ὁδηγήσει στήν ἀμέλεια τῆς κατανοήσεως ὁλοκλήρου τοῦ δόγματος τῆς ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας;...Ἐάν ζοῦμε καλά ἀλλά εἴμαστε ἀμελεῖς ὅσον ἀφορᾶ στά σωστά δόγματα, δέν μποροῦμε νά ἀποκτήσουμε ὁτιδήποτε γιά τή σωτηρία μας.. Ἄν ἐπιθυμοῦμε νά ἀπομακρυνθοῦμε ἀπό τή γέεννα τοῦ πυρός καί νά μποῦμε στή Βασιλεία τοῦ Θεοῦ, πρέπει νά ἐξωραϊστοῦμε καί μέ τό ἕνα καί μέ τό ἄλλο-καί μέ τή στενή ἐφαρμογή τῶν δογμάτων καί μέ τήν αὐστηρότητα τῆς ζωῆς...

...Ὁ προφήτης Μωϋσῆς, ὁ συντάκτης τῆς Γενέσεως, εἶχε λάβει τή γνώση γιά τή δημιουργία ἀπό θεοπτία. Οἱ ἅγιοι Πατέρες πού σχολίασαν τήν Ἀγία Γραφή ἦταν ἐπίσης συμμέτοχοι στή θεοπτία καί ἔτσι γίνονται οἱ μοναδικοί ἑρμηνευτές τοῦ Μωϋσέως.

...Μερικοί ἀπό τούς Πατέρες δίδαξαν περαιτέρω ὅτι πρίν ἀπό τήν πτώση, ὁλόκληρη ἡ ὑλική δημιουργία ἦταν ἄφθορη καί ἐστερεῖτο θανάτου καί ὅτι περιῆλθε στή φθορά λόγω τοῦ ἀνθρώπου....»

Ὁ π. Σεραφείμ ἐπεσήμανε πώς οὔτε ἡ δημιουργία οὔτε ἡ ἐξέλιξη μποροῦν νά ἀποδειχθοῦν ἀποφασιστικά: καί οἱ δυό σχετίζονται μέ τήν πίστη καί τή φιλοσοφία, μέ ἐπιλογή προϋποθέσεων.

Ἴσως πρέπει νά σημειώσουμε πώς γιά τούς Χριστιανούς τουλάχιστον, ἀπορρίπτεται ἡ θεωρία τῆς ἐξελίξεως εὐθύς ἐξ ἀρχῆς ἀφοῦ θά ἔπρεπε νά παραδεχθοῦν ὅτι ἔστω σέ κάποια φάση πού ὁ ἄνθρωπος ἦταν πίθηκος, ἐξ ἀνάγκης πίθηκος θά ἔπρεπε νά εἶναι καί ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ, ἐφ’ὅσον ὁ ἄνθρωπος εἶναι πλασμένος κατ’εἰκόνα Του. Μᾶς ἐντυπωσιάζει ἐπίσης ὅτι εὐθύς ἐξ ἀρχῆς γιά τήν πλάση τοῦ ἀνθρώπου ἐνδιαφέρεται καί γνοιάζεται ὁ Θεός ἀγαπητικά καί προσωπικά χρησιμοποιώντας τό ρῆμα «ποιήσωμεν» (Γεν.α΄,26) καί «ἔπλασεν» (Γεν.β΄,7) δηλαδή κατόπιν συνεργασίας καί τῶν τριῶν προσώπων τῆς Ἁγίας Τριάδος σέ ἀντίθεση πρός τήν δημιουργία τοῦ φωτός πού εἶπε ἁπλά «γενηθήτω» καί τῶν φυτῶν καί ζώων πού εἶπε ἁπλά «ἐξαγαγέτω». Ἐπίσης τό ὅτι μόνο στόν ἄνθρωπο ἐνεφύσησε πνοή ζωῆς, δηλ. τήν ἄκτιστη χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καί ὄχι στά ζῶα, ἀποτελεῖ ἄλλο ἕνα ἐπιχείρημα τῆς ἀνωτερότητας καί μοναδικότητας τοῦ ἀνθρωπίνου εἴδους.

Νά λοιπόν πού ἡ Ἐκκλησία μας μᾶς ἀποκαλύπτει ὅτι - καί πολύ πιό πρίν ἱδρυθεῖ ἐν τῷ ἱστορικῷ γίγνεσθαι διά τῆς Πεντηκοστῆς, καί ὑπάρχουσα ἤδη προαιωνίως ὡς κοινωνία τῶν τριῶν προσώπων τῆς Ἁγίας Τριάδος- μέσα ἀπό τό βιβλίο τῆς Γενέσεως, ἀπό τή δημιουργία κιόλας τοῦ ἀνθρώπου καί μέ τήν ἑρμηνεία της στή συνέχεια ἀπό τούς ἁγίους πατέρες, ἔχει πάρει θέση ἀρνητική ὡς πρός τή θεωρία τῆς ἐξελίξεως τήν ὁποία δέν ὑποστηρίζει ἡ ἐπιστήμη στό σύνολό της, ἀλλά κάποιοι ἐπιστήμονες ἐν γνώσει ἤ ἐν ἀγνοία τους.



ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ ΤΟΝ ΟΡΘΡΟ

1 σχόλιο:

Χ. Παπαδόπουλος είπε...

Το παρακάτω άρθρο έχει ενδιαφέρον, επειδή δείχνει, ότι και από καθαρά επιστημονικής άποψης, η θεωρία του Δαρβίνου έχει διαψευστεί.

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΑ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΗ ΓΕΝΙΚΗ ΙΣΧΥ ΤΗΣ ΔΑΡΒΙΝΙΚΗΣ ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ

Ειδοποιός διαφορά των επιστημονικών θεωριών από τα δόγματα είναι ότι οι επιστημονικές θεωρίες επιδέχονται αμφισβήτησης. Η πρόοδος της επιστήμης βασίζεται σε αυτή ακριβώς τη διαψευσιμότητα των επιστημονικών θεωριών.
Η δαρβινική θεωρία της εξέλιξης των ειδών, από τη διατύπωση της μέχρι σήμερα, υπόκειται σε αμφισβήτηση από μια σταθερή και συνεχή μειοψηφία του επιστημονικού κόσμου. Οι επιστήμονες αυτοί θεωρούν, πως η δαρβινική εξελικτική θεωρία, αν και εξηγεί τη δημιουργία νέων παραπλήσιων ειδών, δεν δύναται να εξηγήσει την προέλευση των οικογενειών και όλων των άλλων ανώτερων ταξινομικών κατηγοριών.
Η αμφισβήτηση τους είναι καθαρά επιστημονική και ούτε στο ελάχιστο φιλοσοφική ή θεολογική. Στο παρόν άρθρο παρατίθενται συνοπτικά μερικά από τα κύρια επιχειρήματα, που έχουν προβληθεί, ενάντια στη γενική ισχύ της δαρβινικής εξελικτικής θεωρίας. Ο αναγνώστης καλείται να διαπιστώσει ο ίδιος, ότι πρόκειται για επιστημονικά και όχι για θεολογικά επιχειρήματα.


(1) Το αρχείο των απολιθωμάτων

Ο Κάρολος Δαρβίνος, στο κλασικό του βιβλίο «Η προέλευση των ειδών» αναφέρει τα εξής [1]:
«Ο αριθμός των ενδιάμεσων ειδών, που έχουν υπάρξει στη γη, πρέπει να είναι πραγματικά τεράστιος. Γιατί, τότε κάθε γεωλογικός σχηματισμός και κάθε στρώμα δεν είναι γεμάτο με τέτοιους ενδιάμεσους κρίκους; Η γεωλογία, οπωσδήποτε, δεν αποκαλύπτει καμία τέτοια βαθμιαία οργανική αλυσίδα και αυτή, πιθανώς, είναι η προφανέστερη και σημαντικότερη αντίρρηση, που μπορεί να προβληθεί ενάντια στη θεωρία μου.»
Σήμερα, μετά από ενάμισο αιώνα εντατικής αναζήτησης ενδιάμεσων κρίκων, η εικόνα του αρχείου των απολιθωμάτων παραμένει η ίδια. Ένας από τους σπουδαιότερους εξελικτές παλαιοντολόγους της εποχής μας, ο S.J. Gould τη συνοψίζει ως εξής [2]:
«Η ιστορία των περισσότερων απολιθωμένων ειδών περιλαμβάνει δύο στοιχεία ιδιαίτερα ασύμβατα με τη βαθμιαία εξέλιξη: 1) Στάση: Τα περισσότερα είδη δεν παρουσιάζουν καμία κατευθυντική αλλαγή κατά την παρουσία τους στη γη. Εμφανίζονται στο αρχείο των απολιθωμάτων με την ίδια σχεδόν μορφή με την οποία εξαφανίζονται: η μορφολογική μεταβολή τους είναι συνήθως περιορισμένη και χωρίς ορισμένη κατεύθυνση. 2) Ξαφνική εμφάνιση: Σε κάθε περιοχή, ένα είδος δεν εμφανίζεται σταδιακά, με συνεχή μορφολογική μεταβολή των προγόνων του. Εμφανίζεται ξαφνικά και πλήρως διαμορφωμένο.»
Η προαναφερθείσα εικόνα δεν μπορεί να αποδοθεί σε ανεπάρκεια του αρχείου των απολιθωμάτων. Πράγματι, από τις 178 οικογένειες των σύγχρονων σπονδυλωτών (εξαιρούνται τα πτηνά), οι 156 έχουν βρεθεί ως απολιθώματα (ποσοστό 88%) [3].


(2) Η βιολογική έκρηξη του Καμβρίου (cambrian explosion)

Το σύνολο σχεδόν των φύλων (δηλ. των βασικών τύπων ζωντανών οργανισμών) εμφανίζεται ξαφνικά στο αρχείο των απολιθωμάτων, στα στρώματα της εποχής του Καμβρίου, χωρίς κανένα απολύτως ίχνος των απειράριθμων ενδιάμεσων κρίκων, οι οποίοι θα έπρεπε να συνδέουν όλους αυτούς τους ριζικά διαφορετικούς οργανισμούς μεταξύ τους. Ο ζωολόγος Richard Dawkins, o πιο διάσημος ίσως υποστηρικτής της εξελικτικής θεωρίας αναφέρει σχετικά [4]:
«Τα γεωλογικά στρώματα του Καμβρίου ... είναι τα παλαιότερα στα οποία βρίσκουμε τα περισσότερα είδη ασπόνδυλων. Και βρίσκουμε πολλά από αυτά ήδη σε προχωρημένο στάδιο εξέλιξης, την πρώτη στιγμή που εμφανίζονται. Είναι σαν να έχουν φυτευτεί εκεί, χωρίς καμία εξελικτική ιστορία.»
Ο R. Lewin αναφέρει [5]:
«Έχοντας περιγραφεί πρόσφατα ως «το πιο σημαντικό εξελικτικό γεγονός της ιστορίας των μεταζώων», η κάμβρια έκρηξη δημιούργησε σχεδόν όλους τους κύριους τύπους οργανισμών (φύλα), που έχουν υπάρξει, συμπεριλαμβανόμενων και πολλών άλλων, τα οποία αργότερα εξαφανίστηκαν. Σε σύγκριση με τα 30 περίπου υπάρχοντα φύλα, μερικοί εκτιμούν ότι η κάμβρια έκρηξη δημιούργησε μέχρι και 100.»


(3) Το φαινόμενο της μοριακής ισοαπόστασης (molecular equidistance)

H βιοχημική σύγκριση των ζωντανών οργανισμών (συγκρίσεις DNA, RNA, πρωτεϊνών) αποκάλυψε το καθολικό φαινόμενο της μοριακής ισοαπόστασης: Κάθε ζωντανός οργανισμός έχει σχεδόν την ίδια βιοχημική διαφορά από όλους τους οργανισμούς ενός οποιουδήποτε άλλου φύλου, τάξης, γένους κτλ. Επομένως, κανένας από τους οργανισμούς του συγκρινόμενου φύλου δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι βρίσκεται εξελικτικά κοντύτερα σε αυτόν. Το φαινόμενο αυτό είναι απόλυτα καθολικό και εμφανίζεται πάντα, ανεξάρτητα από την πρωτεΐνη ή το τμήμα DNA, RNA που χρησιμοποιείται για τη σύγκριση.
Σε γνωστό βιβλίο αναφοράς [6] παρέχονται τα αποτελέσματα μεγάλου αριθμού τέτοιων συγκρίσεων. Ενδεικτικά αναφέρουμε, ότι το ποσοστό διαφοράς της πρωτεΐνης cytochrome C2 ενός προκαρυωτικού οργανισμού (βακτηριδίου) από τις αντίστοιχες πρωτεΐνες ενός μεγάλου αριθμού απίστευτα διαφορετικών ευκαρυωτικών οργανισμών (θηλαστικών, ερπετών, πουλιών, αμφιβίων, εντόμων, ψαριών, φυτών και μονοκυτταρικών οργανισμών, όπως η μαγιά) είναι πάντα και με σχεδόν μαθηματική ακρίβεια το ίδιο. Συγκεκριμένα κυμαίνεται μόλις μεταξύ του 64% και του 69%.
Βάσει της δαρβινικής θεωρίας, θα περίμενε κανείς ότι τα θηλαστικά θα διέφεραν από το βακτηρίδιο περισσότερο από ότι τα ψάρια και τα ψάρια περισσότερο από ότι η μαγιά. Ωστόσο, αυτό το οποίο πραγματικά προκύπτει, είναι ότι όλοι αυτοί οι οργανισμοί απέχουν βιοχημικά ακριβώς και με μαθηματική ακρίβεια την ίδια απόσταση από το βακτηρίδιο. Επομένως, κανένας οργανισμός δεν μπορεί να θεωρηθεί εξελικτικά ενδιάμεσος ανάμεσα στο βακτηρίδιο και τα θηλαστικά, κάτι που έρχεται σε ευθεία αντίθεση με τη θεωρία της εξέλιξης των ειδών.
Επιπλέον, η απόλυτη καθολικότητα και η σχεδόν μαθηματική ακρίβεια του φαινομένου της μοριακής ισοαπόστασης αποκαλύπτει σε βιοχημικό επίπεδο μια κανονικότητα ανάλογη αυτής του περιοδικού πίνακα των στοιχείων. Η κανονικότητα αυτή είναι αδύνατον να εξηγηθεί ικανοποιητικά από τους τυχαίους μηχανισμούς της δαρβινικής θεωρίας.


(4) Η μη ελαττώσιμη πολυπλοκότητα (irreducible complexity)

Ένας βιολογικός μηχανισμός εμφανίζει μη ελαττώσιμη πολυπλοκότητα, όταν οποιαδήποτε απομείωση της πολυπλοκότητας του (δηλαδή οποιαδήποτε αφαίρεση ενός από τα στοιχεία που τον αποτελούν) οδηγεί σε πλήρη απώλεια της λειτουργικότητας του.
Ένα παράδειγμα βιολογικού μηχανισμού με μη ελαττώσιμη πολυπλοκότητα είναι το μαστίγιο των βακτηριδίων [7]. Το μαστίγιο είναι μια περιστροφική προπέλα, την οποία κάποια βακτηρίδια χρησιμοποιούν για τη μετακίνηση τους εντός υγρών. Αποτελείται από τα εξής (κύρια) στοιχεία: Το καθ΄αυτό μαστίγιο που περιστρέφεται εντός του νερού, έναν μοριακό κινητήρα που περιστρέφει το μαστίγιο, έναν αρθρωτό σύνδεσμο που συνδέει το μαστίγιο με τον κινητήρα και έναν στάτορα που κρατάει τον κινητήρα στη θέση του. Αν αφαιρέσουμε ένα οποιοδήποτε από τα ανωτέρω στοιχεία, ο μηχανισμός παύει εντελώς να λειτουργεί.
Ένας μηχανισμός που εμφανίζει μη ελαττώσιμη πολυπλοκότητα είναι αδύνατο να εξελιχθεί σταδιακά με δαρβινικό τρόπο (τυχαίες μεταλλάξεις - φυσική επιλογή). Πράγματι, οποιοδήποτε ενδιάμεσο στάδιο της εξέλιξης του μηχανισμού, ακόμα και αν προκύψει από τυχαίες μεταλλάξεις, δεν μπορεί να επιλεγεί από τη φυσική επιλογή, επειδή δεν έχει καμία λειτουργικότητα. Δηλαδή, στη συγκεκριμένη περίπτωση, το 50% του μαστιγίου δε βελτιώνει ούτε στο ελάχιστο την ικανότητα του βακτηριδίου να κολυμπάει και, επομένως, το μαστίγιο δεν μπορεί να εξελιχθεί σταδιακά, αλλά πρέπει να προκύψει σαν ολότητα από τις τυχαίες μεταλλάξεις (κάτι που είναι αστρονομικά απίθανο να συμβεί).
Ένα άλλο παράδειγμα είναι ο μηχανισμός με τον οποίο το αίμα πήζει στις πληγές, αποτρέποντας τον θάνατο των οργανισμών από ακατάσχετη αιμορραγία. Ο μηχανισμός βασίζεται σε μια αλυσίδα σαράντα τεσσάρων διαδοχικών αλληλεπιδράσεων μεταξύ πρωτεινών [8]. Η πήξη του αίματος επιτυγχάνεται μόνο στο τελευταίο 44ο βήμα, το οποίο για να συμβεί προϋποθέτει όλα τα 43 προηγούμενα. Ενδιάμεσοι οργανισμοί (εξελικτικοί κρίκοι) στους οποίους λείπει έστω και μία από τις 44 διαδοχικές αλληλεπιδράσεις δεν είναι δυνατόν να έχουν υπάρξει, επειδή η πρώτη πληγή θα τους προκαλούσε άμεσα θάνατο από ακατάσχετη αιμορραγία.
Η μη ελαττώσιμη πολυπλοκότητα δεν αποτελεί εξαίρεση, αλλά είναι γενικό φαινόμενο, που χαρακτηρίζει το σύνολο σχεδόν των σύνθετων βιολογικών μηχανισμών. Όπως μια μηχανή δεν μπορεί να λειτουργήσει, παρά μόνο αν το σύνολο των βασικών εξαρτημάτων της έχουν τοποθετηθεί και συνδεθεί μεταξύ τους, έτσι και οι σύνθετοι βιολογικοί μηχανισμοί δεν είναι δυνατόν να λειτουργήσουν και να επιλεγούν από τη φυσική επιλογή, παρά μόνο αν συναρμολογηθούν στο σύνολο τους από μία και μοναδική υπεραστρονομικά τυχερή μακρομετάλλαξη.


(5) Άμεσες παρατηρήσεις των δυνατοτήτων του δαρβινικού μηχανισμού

Συχνά λέγεται, ότι για να διαπιστωθούν εξελικτικές αλλαγές στα έμβια είδη απαιτείται να παρέλθουν εκατομμύρια χρόνια. Αυτό πιθανώς να ισχύει για τους ανώτερους πολυκυτταρικούς οργανισμούς, ωστόσο δεν ισχύει για τους ταχύτατα αναπαραγόμενους μονοκυτταρικούς οργανισμούς.
Η μεγαλύτερη, μέχρι σήμερα, πειραματική εξελικτική μελέτη, πραγματοποιείται από τον καθηγητή Richard Lenski του πανεπιστημίου του Μίτσιγκαν [9]. Κατά το υπόψη πείραμα, μελετάται, άμεσα και εργαστηριακά, η εξέλιξη του βακτηριδίου E.coli. Μέχρι σήμερα, στους δοκιμαστικούς σωλήνες του Lenski έχουν γεννηθεί και πεθάνει περίπου 10^13 βακτηρίδια, αριθμός μεγαλύτερος από τον συνολικό αριθμό των χιμπαντζήδων και των ανθρώπων που έχουν υπάρξει στην εξελικτική γραμμή που οδηγεί από τον χιμπαντζή στον άνθρωπο. Επομένως, η επίδραση του δαρβινικού μηχανισμού στην εξέλιξη του E.coli, κατά το υπόψη πείραμα, θα πρέπει να είναι ανάλογη με την επίδραση του στην εξέλιξη του ανθρώπου.
Η πειραματικώς παρατηρηθείσα εξέλιξη του E.coli, δεν οδήγησε στην εμφάνιση ούτε μίας νέας σύνδεσης μεταξύ πρωτεϊνών (κάτι που είναι η βάση για τη δημιουργία νέων βιοχημικών λειτουργιών). Το βακτηρίδιο απλώς πέτυχε να μειώσει την κατανάλωση ενέργειας του, χάνοντας την ικανότητα του να κατασκευάζει κάποιες από τις δομικές μονάδες του RNA, που υπό τις συνθήκες του πειράματος δεν του χρειάζονταν.
Μάλιστα, ούτε το μικρόβιο της ελονοσίας P. falciparum, στο οποίο, κάθε χρόνο, γεννιούνται περίπου 10^20 άτομα έχει επιτύχει κατά τις τελευταίες δεκαετίες (που η εξέλιξη του παρατηρείται βιοχημικά) να δημιουργήσει κάποια νέα σύνδεση μεταξύ πρωτεϊνών. Ενδεικτικά αναφέρεται, ότι ο αριθμός των θηλαστικών που έχουν υπάρξει στην ιστορία της γης είναι μικρότερος από 10^20.


(6) Η προέλευση της ζωής και η πολυπλοκότητα του κυττάρου

Στην εποχή του Δαρβίνου, το κύτταρο, η απλούστερη μορφή ζωής, θεωρούνταν κάτι τόσο απλό, όσο «ένας μικρός βόλος από άνθρακα» [10]. Ωστόσο, τον 20ο αιώνα, η ανακάλυψη του ηλεκτρονικού μικροσκοπίου και η πρόοδος της μοριακής βιολογίας έδειξαν, ότι ανάμεσα στην πολυπλοκότερη μορφή άβιας ύλης (κρύσταλλοι) και στην απλούστερη μορφή έμβιας ύλης (βακτηριδιακά κύτταρα) υπάρχει ένα ασύλληπτο χάσμα.
Για να δώσει μια εικόνα αυτού του χάσματος, ένας από τους μεγαλύτερους επιστήμονες του 20ου αιώνα, ο Sir Fred Hoyle έκανε μια εκτίμηση της πιθανότητας να προκύψει το πιο απλό γνωστό βακτηρίδιο από μια υποτιθέμενη «προβιοτική σούπα» [11]. Το πιο απλό γνωστό βακτηρίδιο έχει δυνατότητα κωδικοποίησης περίπου 2000 πρωτεϊνών, με μέσο μήκος περί τα 300 αμινοξέα η κάθε μία. Μια αισιόδοξη εκτίμηση της πιθανότητας τυχαίας συναρμολόγησης μιας μέσης πρωτεΐνης είναι 1 στα 10^20. Επομένως, η πιθανότητα τυχαίας συναρμολόγησης και των 2000 πρωτεϊνών του απλούστατου βακτηριδίου θα πρέπει να είναι 1 στα (10^20)^2000 = 10^40000. Πρόκειται για πιθανότητα τόσο μικρή, ώστε η τυχαία προέλευση της ζωής θα φαινόταν εντελώς αδύνατη, ακόμα και αν όλο το σύμπαν ήταν γεμάτο με «προβιοτική σούπα».
Ένας από τους διακεκριμένους επιστήμονες, που ασχολούνται με την έρευνα στον τομέα της προέλευσης της ζωής, ο Klaus Dose, συνοψίζει ως εξής την τρέχουσα κατάσταση της έρευνας στον χώρο του [12]:
«Πάνω από 30 χρόνια πειραματισμού σε σχέση με την προέλευση της ζωής, στους τομείς της χημικής και μοριακής εξέλιξης, έχουν οδηγήσει μάλλον σε μια καλύτερη αντίληψη του τεραστίου μεγέθους του προβλήματος, παρά στη λύση του. Σήμερα, όλες οι συζητήσεις επί γενικών θεωριών και όλα τα πειράματα καταλήγουν σε αδιέξοδο ή σε μια ομολογία άγνοιας».
Η σύγχρονη μοριακή βιολογία έχει αποδείξει, ότι το κύτταρο, η απλούστερη μορφή ζωής, είναι ένα αυτόματο υπερ-εργοστάσιο, ασύλληπτα πολυπλοκότερο από τα πιο σύνθετα τεχνολογικά επιτεύγματα του ανθρώπου.
Για να αποκτήσουμε μια εικόνα της πολυπλοκότητας του κυττάρου [13] θα πρέπει να το μεγεθύνουμε ένα δισεκατομμύριο φορές, έτσι ώστε κάθε δομική του μονάδα (δηλ. κάθε άτομο) να έχει το προσιτό στον άνθρωπο μέγεθος μιας μπάλας του τένις. Σε αυτή τη μεγέθυνση, το κύτταρο θα μας φαινόταν σαν μια σφαίρα με διάμετρο 20 χιλιόμετρα, αρκετά μεγάλη, ώστε να χωράει 700 πόλεις σαν το Λονδίνο. Στην εξωτερική επιφάνεια της σφαίρας θα βλέπαμε τα εκατομμύρια ανοίγματα της κυτταρικής μεμβράνης, τα οποία επιλεκτικά ανοίγουν και κλείνουν σαν πόρτες τράπεζας, επιτρέποντας ελεγχόμενη ροή υλικών από και προς το κύτταρο. Στο εσωτερικό του κυττάρου θα βλέπαμε έναν τεράστιο αριθμό εργοστασίων (οργανίδια), τα οποία συνδέονται μεταξύ τους με εκατομμύρια διαδρόμους και αγωγούς, που διακλαδίζονται, επιτρέποντας την κίνηση των μορίων στο εσωτερικό του κυττάρου.
Ο πυρήνας του κυττάρου θα έμοιαζε με μια τεράστια κεντρική τράπεζα πληροφοριών, με διάμετρο ενός χιλιομέτρου. Στο εσωτερικό της θα βλέπαμε τις αλυσίδες του DNA, οι οποίες περιέχουν, γραμμένες με τη μορφή κώδικα, όλες τις πληροφορίες για την κατασκευή και τη λειτουργία του κυττάρου. Θα βλέπαμε πολύπλοκες μοριακές μηχανές (mRNA), οι οποίες αντιγράφουν με αυτόματο μηχανισμό την απαιτούμενη, κάθε φορά, πληροφορία και στη συνέχεια βγαίνουν από την τράπεζα πληροφοριών και πηγαίνουν στα εργοστάσια κατασκευής πρωτεϊνών (ριβοσώματα). Εκεί τα εργοστάσια και οι μηχανές τους (πρωτεΐνες), με αυτόματο μηχανισμό, αντίστοιχο ενός εργοστασίου συναρμολόγησης, διαβάζουν την πληροφορία που περιέχεται στο mRNA και με βάση αυτήν κατασκευάζουν περίπλοκες μοριακές μηχανές (πρωτεΐνες), από τις οποίες είναι φτιαγμένο το κύτταρο και με τις οποίες επιτελούνται όλες οι βιοχημικές του λειτουργίες. Κάθε τέτοια μοριακή μηχανή θα βλέπαμε να αποτελείται από 3000 περίπου άτομα, διατεταγμένα με γεωμετρική ακρίβεια σε ένα τρισδιάστατο σύμπλεγμα. Τις μηχανές αυτές θα τις βλέπαμε να αλληλεπιδρούν μεταξύ τους και να ενώνονται σε αμέτρητους συνδυασμούς, δημιουργώντας απειράριθμες άλλες πολυπλοκότερες μηχανές με διαφορετική λειτουργία η καθεμιά, οι οποίες και πάλι θα βλέπαμε να αλληλεπιδρούν μεταξύ τους, επιτελώντας τις ποικίλες βιοχημικές λειτουργίες του κυττάρου.
Στο εσωτερικό του κυττάρου θα διακρίναμε κατασκευές, εργοστάσια και μηχανήματα με γνώριμες, από τη σύγχρονη τεχνολογία, λειτουργίες, όπως εργοστάσια μετατροπής της ηλιακής ενέργειας σε χημική (χλωροπλάστες), εργοστάσια παραγωγής ενέργειας με τη μορφή ATP (μιτοχόνδρια), φυσαλίδες (vesicles) οι οποίες σαν φορτηγά αποθηκεύουν και μεταφέρουν πρωτεΐνες, σιδηροδρομικούς σταθμούς (συσκευές Golgi), που συσκευάζουν, τοποθετούν ετικέτες προορισμού και αποστέλλουν τις πρωτεΐνες σε διάφορα σημεία του κυττάρου, ένα τεράστιο μεταλλικό δικτύωμα (σκελετός του κυττάρου), το οποίο στηρίζει στατικά το κύτταρο, αλλά και επιτρέπει την κυκλοφορία εντός αυτού με τη μορφή δικτύου δρόμων, καθώς και εργοστάσια απόθεσης και ανακύκλωσης απορριμμάτων (λυσοσώματα).
Αν μελλοντικά βρούμε τρόπο να κατασκευάσουμε τεχνητά ένα κύτταρο, τοποθετώντας στη θέση τους τα διάφορα άτομα από τα οποία αποτελείται, ακόμα και αν θα χρειαζόμαστε μόνο ένα λεπτό για να τοποθετήσουμε στη θέση του ένα άτομο, για την κατασκευή ενός και μόνου κυττάρου, θα χρειαζόμασταν 50 εκατομμύρια χρόνια. Ωστόσο, το ίδιο το κύτταρο μπορεί (αναπαραγόμενο) να ανακατασκευάσει πλήρως τη δομή του μέσα σε λίγες ώρες.
Η ικανότητα του DNA να αποθηκεύει πληροφορία είναι ασύλληπτα μεγαλύτερη από όλα τα σύγχρονα επιτεύγματα στο χώρο της μικροτεχνολογίας. Συγκεκριμένα, η πληροφορία που απαιτείται για την ανακατασκευή όλων των έμβιων ειδών, που έχουν υπάρξει στη γη (περίπου ένα δισεκατομμύριο είδη), θα μπορούσε να χωρέσει σε ένα κουταλάκι του τσαγιού και θα υπήρχε ακόμη χώρος για να αποθηκευτεί η πληροφορία όλων των βιβλίων που γράφτηκαν ποτέ [14].
Από πλευράς μικροτεχνολογίας, το κύτταρο περιέχει μέχρι και 100 χιλιάδες διαφορετικούς μηχανισμούς (πρωτεΐνες) σε έναν χώρο μόλις 4000 cμ, δηλαδή δέκα τρισεκατομμύρια φορές μικρότερο από τον όγκο άλλων ανθρώπινων θαυμάτων της μικροτεχνολογίας, τα οποία περιέχουν αντίστοιχο αριθμό μηχανισμών [15].
Από πλευράς αυτοματισμού, η ανθρώπινη τεχνολογία έχει δημιουργήσει μόνο πολύ απλά απολύτως αυτόματα μηχανήματα. Σε αντίθεση με τα ψευδο - αυτόματα ανθρώπινα εργοστάσια συναρμολόγησης, στα οποία συνεχώς εφαρμόζεται εξωτερικός - ανθρώπινος έλεγχος, το αχανής πολυπλοκότητας κύτταρο, λειτουργεί εντελώς αυτόματα, δηλαδή λειτουργεί αποκλειστικά βάσει των φυσικών - χημικών επιδράσεων που συμβαίνουν μεταξύ των μορίων του.
Τέλος, το κύτταρο έχει μια ικανότητα, την οποία η ανθρώπινη τεχνολογία δεν έχει ακόμα επιτύχει, ούτε καν στην πιο απλή μορφή της: Έχει την ικανότητα να αναπαράγεται, συναρμολογώντας πλήρως και εντελώς αυτόματα όλο το αχανές οικοδόμημα του, μέσα σε λίγες ώρες.


(7) Η πολυπλοκότητα του ανθρώπινου εγκεφάλου

Το κύτταρο, αν και ασύλληπτα περίπλοκο για τα δεδομένα της ανθρώπινης τεχνολογίας, δεν είναι παρά το απλούστερο κομμάτι του βιολογικού κόσμου, ο οποίος περιλαμβάνει πολυκυτταρικούς οργανισμούς, όπως ο άνθρωπος, ο οποίος βασίζει την ύπαρξη του στη συνεργασία δεκάδων τρισεκατομμυρίων κυττάρων.
Ο ανθρώπινος εγκέφαλος αποτελείται [16] από δέκα δισεκατομμύρια νευρωνικά κύτταρα. Καθένα από αυτά συνδέεται, μέσω ινών, με δεκάδες χιλιάδες άλλα νευρωνικά κύτταρα. Έτσι, ο συνολικός αριθμός συνδέσεων μεταξύ νευρωνικών κυττάρων του ανθρώπινου εγκεφάλου φθάνει το ένα τετράκις εκατομμύριο. Όμως, παρά το ότι οι συνδέσεις είναι τόσο πολλές, δεν δημιουργούν ένα τυχαίο συσσωμάτωμα, αλλά ένα υψηλής οργάνωσης δίκτυο, στο οποίο μεγάλο ποσοστό ινών ακολουθεί την ατομική του, ειδικά καθορισμένη διαδρομή διαμέσω του εγκεφάλου. Λαμβάνοντας υπόψιν, ότι το οδικό δίκτυο της γης περιλαμβάνει περίπου ένα δισεκατομμύριο οδικές συνδέσεις, προκύπτει ότι το νευρωνικό δίκτυο του ανθρώπινου εγκεφάλου είναι ένα εκατομμύριο φορές περιπλοκότερο από το οδικό δίκτυο της γης, αν και περιορίζεται σε όγκο λίγων εκατοντάδων κυβικών εκατοστών.
Αν και πολύ απέχουμε από το να μπορούμε να κατανοήσουμε πλήρως τη λειτουργία, όχι του εγκεφάλου, αλλά ακόμα και ενός απλού κυτταρικού οργανιδίου, ωστόσο, διαισθητικά, ανέκαθεν μπορούσαμε να αντιληφθούμε την πολυπλοκότητα που απαιτείται να έχει ένα όργανο, ικανό να παράγει την ανθρώπινη σκέψη. Η σύγχρονη βιολογία απλά διαπιστώνει την πολυπλοκότητα αυτή.



Βιβλιογραφία:
1. Darwin, C. (1859), The Origin of Species (Reprint of the first edition), Avenel Books, Crown Publishers, New York, 1979, p. 292.
2. Gould, S.J. (1977), Evolution's Erratic Pace, Natural History, vol. 86, May.
3. Romer, A.S. (1966), Verterbrate Paleontology, 3rd ed, University of Chicago Press, Chicago.
4. Dawkins, R. (1986), The Blind Watchmaker, W. W. Norton, London, p. 229.
5. Lewin, R. (1988), Science, vol. 241, 15 July, p. 291.
6. Dayhoff, M.D. (1972), Atlas of Protein Sequence and Structure, National Biomedical Research Foundation, Silver Spring, Maryland.
7. Voet, D., Voet, J.G. (1995), Biochemistry, 2nd ed., John Wiley and Sons, New York, p. 1259-1260.
8. Voet, D., Voet, J.G., p. 1196-1207.
9. Lenski, R.E. (2004), Phenotypic and genomic evolution during a 20,000-generation experiment with the bacterium Escherichia coli, Plant Breeding Reviews, 24:225-65.
10. Farley, J. (1979), The Spontaneous Generation Controversy from Descartes to Oparin, 2nd ed, The Johns Hopkins University Press, Baltimore, p.73.
11. Hoyle, F., Wickramasinghe C. (1984), Evolution from Space, Simon & Schuster, New York, p. 148.
12. Dose, K. (1988), The Origin of Life: More Questions Than Answers, Interdisciplinary Science Reviews, vol. 13, no. 4, p. 348.
13. Denton, M. (1985), Evolution: A Theory in Crisis, Burnett Books, London.
14. ibid, p. 334.
15. ibid, p. 335.
16. ibid, p. 330.